تقویت توجه و تمرکز در کودکان 1: توجه انتخابی توجه[1] یکی از مهمترین جنبه های شناختی است که تحت عنوان تمرکز و هشیاری شناخته میشود و بسیاری از مهارت های دیگر را نیز تحت تاثیر قرار می دهند. پیش از این در مطلب “مهارت های شناختی و گروه ویژه-توضیح تگ های سایت 2”، مهارت های شناختی و توجه را تعریف کردیم. حالا می خواهیم درباره انواع توجه، اهمیت مهارت یافتن در این کارکرد اجرایی[2] و همچنین نحوه تقویت آن توضیح دهیم.

انواع توجه به توجه انتخابی (ظرفیت تمرکز بر نکات مهم و بازداری نکات غیر ضروری)، افتراقی (توجه بیش از یک عامل در زمان معین)، انتقالی (توانایی تغییر تمرکز از تکلیفی به تکلیف دیگر) و پایدار (نگهداشت توجه در طول زمان)، که توسط مناطقی خاص از مغز کنترل میشوند، تقسیم میشود (دیویس، مارا، نجف زاده و لیوآمبروسو[3]، 2010).  

توجه انتخابی: در هر لحظه مغز ما با محرک های محیطی بسیار زیادی رو به رو است، محرک هایی همچون، نور آفتاب، نور چراغ ها، رنگ ها، اشکال، صدای باد، صدای افرادی که صحبت می کنند، صدای تلوزیون، صدای آژیر آمبولانس در دوردست ها، احساس گرما بر روی پوستمان، حس لباس هایی که پوشیده ایم، حس سطحی که بر آن نشسته ایم، بوی سطل زباله، بوی دود، بوی غذا، طعم غذایی که در حال خوردن آن هستیم و...، ممکن است در حین خواندن این مثال ها به این اندیشید که شما هیچوقت به حس لباسی که به تن دارید فکر نکرده اید و یا متوجه صدای باد نشده اید. علت این است که شما انتخاب نکرده اید که به این موارد توجه کنید. مغز در هر لحظه به واسطه اهدافی که ما در سر داریم، دست به انتخاب می زند که به کدام محرک ها توجه کند و آن ها را پردازش و احتمالا ذخیره کند و به کدام محرک ها بی توجهی کند. برای مثال اگر شما در کلاس درس هستید، از بین محرک های محیطی ای که گوش شما دریافت می کند، همچون صدای معلم، صدای صندلی یکی از شاگردان، صدای خودکاری که یکی از شاگردان به حالت عصبی به میز می زند، صدای ویبره موبایل معلم که روی میزش است، صدای کولر، صدای کارگران در حال کار بیرون کلاس، صدای خنده های داخل راهرو کلاس بغل، صدای قاروقور شکمتان، به کدام صدا توجه کنید و سایر صداها را حذف کنید. اگر نتوانید صداهای اضافه را حذف کنید، نمی توانید بر حرف معلم تمرکز کنید و اطلاعات را به خوبی دریافت و پردازش کنید. (کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم و کودکان دارای اختلال بیش فعالی و نقصان توجه و برخی اختلالات دیگر در توجه انتخابی بسیار مشکل دارند) هر قدر محرک های بیشتری را بتوانید حذف کنید، تمرکز شما بیشتر خواهد بود. (این مثال تنها محرک های صوتی را مطرح کرده است در همان لحظه محرک های بصری و لمسی و... متفاوتی نیز دریافت می کنید).  

همانطور که می بینید توجه انتخابی نقش مهمی در یادگیری دارد. بنابراین به والدین توصیه می شود به تقویت توجه کودکان قبل از ورود به دبستان اهمیت دهند. بازی ها و اسباب بازی های بسیار زیادی وجود دارند که به کودکان در یادگیری مهارت توجه کمک می کنند و در سایت ما با تگ دقت، توجه، تمرکز مشخص شده اند.

در مطالب بعدی به انواع دیگر توجه خواهیم پرداخت.

Davis, J. C., Marra, C. A., Najafzadeh, M., & Liu-Ambrose, T. (2010). The independent contribution of executive functions to health related quality of life in older women. BMC geriatrics, 10(1), 16.

...ادامه دارد...

همه بچه ها ماشین بازی دوست دارند. از طرف دیگر خلق کردن یکی از لذت های بشری است. بنابراین بازی با ماشین اسباب بازی دست ساز ی که معرفی می کنیم، حتی لذت بخش تر خواهد بود. درباره ی ساخت و خلق کردن در بخش درباره بازی توضیحات بیشتری خواهیم داد. در اینجا ایده هایی برای ساخت ماشین بادکنکی ارائه کرده ایم. علت استفاده از کلمه ایده این است که اگر خیلی دقیق و مرحله به مرحله نحوه ساخت یکی از ماشین ها را به کودک ارائه دهید و او صرفا تبعیت کند، در حال خلق کردن نیست. هر چند لازم به ذکر است که هر خلاقیتی با الگو برداری آغاز می شود. بدین معنی که چند ماشین بادکنکی مختلف را می توانید دقیقا مرحله به مرحله با کودک اجرا کنید، با اینکار کودک با قوانین فیزیکی کلی حاکم بر ساخت ماشین بادکنکی آشنا می شود (برای مثال نباید سر بادکنک را گره بزند، همواره باید بادکنک را بتوان باد کرد و راه خروجی برای تخلیه باد آن وجود داشته باشد). همچنین پیروی کردن از دستورالعمل را یاد می گیرد. سپس می تواند دست به خلق بزند و از این ماشین هایی که قرار داده ایم ایده بگیرد و یا همان ماشینی را که ساخته است، تغییر دهد و با آزمون و خطا به نتایج جدیدی دست یابد. حتما هنگام ساخت هر پیشنهادی کودک داد، حتر اگر از جوابش مطمئن هستید، به او بگویید، امتحان کن، برای مثال اگر گفت، زیر ماشین مربعی ام فقط دو چرخ کوچیک بزارم یکی جلو یکی عقب، به او نگویید، نه تعادلش بهم میخورد و حرکت نخواهد کرد. بگذارید امتحان کند، به مسئله بر بخورد و مدام با کم و زیاد کردن چرخ ها و جا به جایی محل چرخ ها به جواب برسد.

در حین بازی می توانید سوالاتی از او بپرسید، که او را بیشتر به فکر وا دارد، برای مثال:

• به نظرت این ماشین بادکنکی (لگویی) سریع تر به خط پایان می رسد یا این ماشین بادکنکی (لیوان یکبار مصرف)، فکر میکنی دلیلش چیست؟
• اگر روی سطح شیب دار بگذاریم، کدام سریع تر پایین می رود؟ فکر میکنی چرا؟
• اگر روی فرش بگذاریم، سریعتر می رود یا روی روی پارکت؟
• یک بادکنک را کمتر فوت کن، محلی که توقف کرد را علامت بزن و سری بعد بادکنک را بیشتر فوت کن و علامت بزن، کدام بیشتر رفته؟ فکر میکنی چرا؟

اگر کودک در ساخت دچار مشکل است و یا شکست می خورد، او را تشویق کنید به کارش ادامه دهد (تحمل حس ناکامی) و تنها یک کمک خیلی کوچک به او کنید تا کم کم احساس شایستگی اش در این زمینه افزایش یابد و حس کند که خودش نیز می تواند بسازد (تفکر خودکارآمدی)، اگر در کارش واقعا با مشکل مواجه شد، راهکارهای متفاوت به او ارائه دهید تا خودش بتوانید انتخاب کند. به علاوه حس شادی حاصل از این تجربه موفقیت آمیز خلق، اعتماد به نفس و عزت نفس کودک را تقویت می کند.

کارکردها

• آشنایی با مفاهیم پایه فیزیک (نیروی حرکتی باد، اصطحکاک و...)
• پرورش خلاقیت
• مهارت حل مسئله
• تفکر خودکارآمدی
• تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس کودک
• تحمل ناکامی و تاب آوری
• هوش درون فردی
• مهارت های حرکتی ظریف
• هماهنگی چشم و دست

برای ایده های ماشین دست ساز بیشتر می توانید به مطلب "ماشین اسباب بازی دست ساز-4 کاردستی با رول دستمال کاغذی" مراجعه کنید.

توضیحی کوتاه درباره روش ساخت جت بادکنکی زیر:

یک نخ بلند را یک از یک نی رد کنید.

نخ را از قسمتی از خانه به قسمتی دیگر وصل کنید.

بادکنک را با چسب نواری به نخ وصل کنید.

بادکنک را فوت کنید.

با دست خود نگه دارید. سپس رها کنید.

اگر از چند نخ و بادکنک استفاده کنید، می توانید مسابقه نیز برگزار کنید.

اسباب بازی توپ قل، یک اسباب بازی مناسب برای کودکان و والدین او است. این اسباب بازی خصوصا برای باباها جذابیت دارد. شاید در نظر اول با دیدن این محصول و کارکرد آن تعجب کنید که چگونه ممکن است یک گوی فلزی خلاف جهت نیروی جاذبه زمین به سمت بالا حرکت کند! در واقع هنگامی که شما گوی را در قسمت پایین میله قرار می دهید و فاصله میله ها با یکدیگر را کنترل می کنید شاهد مفهوم فیزیکی گرانش خواهید بود. شاید به نظرتان بازی ساده ای باشد ولی این بازی در واقع مهارت های متفاوتی را به چالش می کشد. اگر به تصوی دقت کنید دایره هایی بر روی پایه چوبی زیر میله ها قرار دارد. هر کدام این دایره ها دارای امتیاز مشخصی است. هدف بازی این است که شما گوی را به آخرین دایره برسانید به این صورت که باید میله ها را به آرامی از یکدیگر دور کنید تا توپ شروع به حرکت کند، پس از حرکت توپ و طی مسیری باید میله ها را قدری به هم نزدیک کنید و به باز و بسته کردن میله ها ادامه دهید تا توپ را به دورترین مسیر برسانید.

اسباب بازی توپ قل نوعی بازی فکری-حرکتی است

 جنبه فکری آن، فرآیند حل مسئله ای است که هر شخص طی می کند تا راه حل مناسب برای موفقیت در این بازی را بیابد. مدام باید آزمون کنید، با استفاده از خلاقیت خود راهکاری بیابید، آزمون کنید، اگر خطا بود، باز بررسی کنید که چه چیزی باعث شد موفق نشوید، راهکاری دیگر بیابید و اجرا کنید تا موفق شوید و احساس لذت موفقیت پس از این همه تلاش را تجربه کرده و احساس غرور و خودکارآمدی کنید.

به علاوه شکست های پیاپی اولیه در بازی با اسباب بازی توپ قل و تجربه ناکامی های مکرر چنان شما را مصمم به موفقیت می کند و کنجکاوی شما را برای پی بردن به سازوکار بازی تحریک می کند که مدت زمان طولانی ای متوجه این بازی خواهید بود.

جنبه حرکتی آن نیاز به عضلات قوی دست دارد. اما نکته جالب این است که عضلات قوی ذکر شده به معنی استفاده از حداکثر زور نیست. زور زیاد اگر با توانایی کنترل این قدرت نباشد، منجر به موفقیت در این بازی نمی شود. باید دست خود را به میزان خیلی کم حرکت دهید و بر حرکات ظریف دست خود کنترل کافی داشته باشید و اگر کنترل کافی ندارید با تمرین بسیار این مهارت کنترل و تنظیم را یاد بگیرید.

محدوده سنی این اسباب بازی: کودکان 6 سال به بالا و بزرگسالان

کارکردها

• مهارت های حرکتی ظریف
• حل مسئله
• دقت، توجه، تمرکز
• تفکر خودکارآمدی
• پرورش خلاقیت
• تحمل ناکامی و تاب آوری
• خود تنظیمی و خودکنترلی
• آشنایی با مفهوم فیزیکی گرانش
• تجربه لذت بازی به صورت خانوادگی با اسباب بازی ای مناسب تمام اعضای خانواده
• هوش درون فردی (شناخت خود)
• به بازی
• هماهنگی چشم و دست

تولید کننده: چوبین (روپک)

اسباب بازی نخ کردنی آموزش بستن بند کفش به کودکان به نام بندآموز، محصولی از میدامان با بدنه ی چوبی، می تواند وسیله ی مناسبی برای تمرین بستن کفش قبل از اجرای آن روی کفش خود باشد. مهارت های ظریف انگشتان دست تقویت شده و هماهنگی چشم و دست کودک افزایش می یابد. همچنین این امر موجب افزایش مهارت های خودیاری کودک و در نتیجه استقلال وی می شود. علاوه بر این، بندآموز به همراه یک سی دی آموزشی به فروش می رسد که  انواع مختلفی از رد کردن نخ از این سوراخ ها را آموزش می دهد، در نتیجه مهارت های شناختی کودک همچون حل مسئله و هوش دیداری فضایی نیز تقویت می شود.

گروه سنی: +5 سال

تولید کننده: میدامان

شامل معکب هایی به شکل تاس است که به جای عدد در هر وجه آن تصویری حک شده است. هر بسته دارای تم متفاوت است. که می تواند به تنهایی و یا به صورت ترکیبی با تم های دیگر استفاده شود. دستورالعمل بازی بسیار ساده است. تاس ها را میریزید. با تصاویری که کودک و یا شمای بزرگسال میبینید، شروع به ساخت قصه و بیان آن می کنید. کمپانی تولید کننده این اسباب بازی ادعا دارد که هیچ قانونی خاصی برای این اسباب بازی در نظر نگرفته است تا افراد جزییات روش بازی و قوانین قصه گویی آن را خود طراحی کنند.

این بازی در زبان آموزی کودکان و تقویت مهارت های نوشتن خلاق (انشا نویسی) و سخنوری کودک و بزرگسال کمک زیادی می کند. همچنین در افزایش گنجینه لغات کودکان بزرگتر تاثیر به سزایی دارد. ناگفته نماند که پرورش خلاقیت، تجسم خلاق و خلق کلامی کودک و بزرگسال نیز موهبت دیگر این اسباب بازی مناسب هستند. از طرف دیگر این قصه گویی آزاد کمک به بیان مسائلی که فکر فرد را درگیر کرده (در قالب نمادین)، می نماید؛ که این امر موجب بروز هیجانی و حتی حل این مسائل می شود. محدودیت سنی خاصی برای این بازی در نظر گرفته نشده است، بنابراین تمامی اعضای خانواده می توانند در کنار هم از این بازی لذت ببرند و ارتباط های بین نسلی خود را قوی تر سازند.

همچنین اگر به این اسباب بازی دسترسی نداشتید می توانید با استفاده از معکب های مقوایی و چسباندن تصویر در هر وجه آن (با نقاشی کردن، استفاده از برچسب، بریدن از نشریه ها یا کاغذ کادوها و پرینت تصاویر از اینترنت) معکب (تاس) های قصه گویی خود را بسازید.

تولید کننده: Rory

بازی حرکتی کودکان در زندگی آپارتمان نشینی امروز محدود شده است و تبدیل به مسئله ای شده است که سلامت جسمی و روانی کودکان را تحت تاثیر قراره داده است. کودکان در سنین رشد خود نیاز به بازی و فعالیت فیزیکی دارند، این فعالیت فیزیکی موجب رشد مناسب ستون فقرات، تراکم بالای استخوان ها، تشکیل بافت های عضلانی بیشتر نسبت به بافت چربی، علاقه به ورزش و فعالیت جسمانی، شناخت بدن خود، کشف محیط، تقویت هوش فضایی، هماهنگی حرکات، سیستم تعادل و... می شود. از طرفی قوانین زندگی آپارتمان نشینی از انعطاف کمی برخودارند. بنابراین بازی های حرکتی ای که عضلات کودک را به صورت قدرتی و استقامتی درگیر می کنند، اما در عین حال سرو صدا ایجاد نمی کنند از اهمیت بالایی برخوردارند که برخی از این بازی در آپارتمان ها را معرفی خواهیم کرد.

قبلا در قسمت معرفی بازی با بازی هزارتو لیزر آشنا شده اید. اکنون نوعی دیگر از این بازی که قدرت عضلانی بیشتری می طلبد و در عین حال بی سرو صداتر از هزارتو لیزر است را به شما معرفی می کنیم.

محدوده سنی: کودک بالای 3 سال

وسایل مورد نیاز: 4 صندلی، کاموا، تعدای توپ یا اسباب بازی کوچک

روش بازی

• همانطور ک در تصویر میبینید، دو صندلی را کنار یکدیگر بگذارید و دو صندلی دیگر را در فاصله ی دو متری قرار دهید.
• تعدادی کاموا را به صورت زیگزاگ و رندم به پایه های صندلی ها ببندید تا یک ماز درست کنید.
• تعدادی توپ روی زمین بریزید.
• حالا باید به حالت سینه خیز هستید از زیر این ماز کاموا عبور کنید و توپ ها را جمع کرده و به طرف دیگر ببریید.
• در تمام مدت باید حواستان باشد که به کامواها نخورید.
• اگر اشیای کوچک همچون ماشین های ریز یا قطعات چفتو را روی زمین ریخته اید، می توانید سطلی

نکته: کامواها را سفت ببندید تا هنگام برخورد با آن ها به لرزه دربیایند و کودک کاملا متوجه شود که برخورد کرده است.

نکته: از صندلی های سنگین استفاده کنید تا حرکت کودک موجب چپه شدن آن ها نشود.

کارکردها

• دقت توجه تمرکز
• تقویت عضلات
• تقویت حس لامسه
• هوش فضایی
• شناخت تن
• هماهنگی دو نیم کره مغز

معرفی بازی غذای چینی مناسب تقویت مهارت های حرکتی ظریف

"سال نوی چینی را تبریک می گوییم"

وسایل مورد نیاز

• پنبه یا هر وسیله ی دیگری ک مناسب میبینید
• دو ظرف
• چوب چینی (اگر چوب چینی نداشتید از نی استفاده کنید) برای کودکان کوچکتر می توانید از قاشق استفاده کنید

روش بازی

• ابتدا کمی گرفتن صحیح چوب چینی را تمرین کنید 
• فایل گیف نحوه استفاده از چوب چینی
• سپس با چوب چینی پنبه ها را از ظرفی به ظرف دیگر منتقل کنید
• این بازی مناسب گروه های سنی مختلف است، به علاوه ی گروه ویژه ای که مهارت های حرکتی ظریف ضعیفی دارند (سالمندان، افراد دارای اختلال یادگیری نوشتن، کم توان ذهنی و...)

روشی هایی برای هیجان انگیزتر کردن بازی برای "جوانان و نوجوانان"

• از اشیای کوچکتر و لغزنده استفاده کنید، که به مهارت بیشتری نیاز دارند
• چشم های خود را با چشم بند ببندید
• به صورت دو نفره بازی کنید، چه کسی سریع تر پنبه های خود را منتقل می کند؟ 
• تایم تعیین کنید

کارکردها

• مهارت های حرکتی ظریف
• هماهنگی چشم و دست
• دقت، توجه، تمرکز
• گروه ویژه

خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن برگزار می کند: "برنامه اولین کتابخانه من، جشن ده سالگی کتابخوانی کوچولوها در جمع کودکان زیر ۷ سال"

از سال ۸۵ تا امروز گروه سنی یکسال تا هفت سال با من همسفر دنیای کتابها ، داستانها و قصه ها بوده اند. مراسم یادمان‌ این ده سال را درمحل شروع این حرکت ماندگار ، (خانه کتابدار) برگزار خواهيم كرد.
منتظر تمام همسفران ودوستان از سال 84 تا 95 در محل خانه کتابدار هستیم.

دوستدارشما، مینا حبیب نژاد

زمان: چهارشنبه، 29 دی 1395

ساعت 15 تا 16:30

آدرس: خ ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، خ شهید اسدی منش، کوچه دهستانی، نبش بن بست دوم، پلاک 2

شماره تماس: 66962904

بوفالوی وحشی درون خود را رها کنید!! این یک بازی خانوادگی است. تمامی اعضای خانواده هر سنی که دارند، کودک، نوجوان، بزرگسال می توانند بوفالوی وحشی درون خود را با این بازی رها کنند و ساعاتی دورهم بخندند.

روش بازی:

• بطری های پر را با فاصله ی مناسب از هم در یک ردیف روی زمین بچینید
• توپ تنیس یا سیب را داخل یکی از پاهای جوراب شلواری بگذارید
• جوراب شلواری شخصی خود را سر کنید

بدون کمک گرفتن از دست ها و فقط با حرکت سر، بطری ها را بیاندازید

نکته: برای افراد بزرگسال بطری های خانواده استفاده کنید که با آب یا شن پر شده است، زیرا در غیر این صورت سبک بوده و بسیار آسان خواهد بود.

نکته ایمنی: به دلیل رعایت نکات بهداشتی، یک جوراب شلواری را برای همه افراد استفاده نکنید.

روز جهانی بازی در کتابخانه ها در خانه کتابدار کودک و نوجوان با همکاری به تویز، اوریمان و بابازی برگزار می شود.

بازی ها ویژه ی خانواده ها طراحی شده است و رایگان می باشد.

زمان: دوشنبه 1 آذر 1395

ساعت: 17-19

نشانی: تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، خیابان اسدی منش، کوچه دهستانی، نبش بن بست دوم، پلاک 2، خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن

شماره تلفن: 66962904

www.hlpr.ir