بشقاب پرنده- اسباب بازی مناسب فضای باز: همه ی ما کمابیش با یکی از مسائل زندگی کودکان امروزی تحت عنوان کم تحرکی و مشکلات ناشی از آن چیزهایی شنیده ایم. این مسئله که بازی های حرکتی کودکان و همچنین سطح فعالیت های روزانه در زندگی بزرگسالان نسبت به نسل های قبل کاهش یافته است بدیهی است. در این مطلب یک اسباب بازی ساده که احتمالا برخی بزرگسالان لذت بازی با آن را هنوز به یاد دارند، برای تشویق تمامی اعضای خانواده از هر سنی، به فعالیت حرکتی را به شما پیشنهاد می کنیم. می توانید در پارک یا هر فضای باز بی خطری این بازی را انجام دهید.

نکته ایمنی: فضای امن برای این بازی شامل موارد ذیل است: سراشیبی تند ندارد. درخت های متراکم ندارد. پستی بلندی، چاله یا موانع متفاوتی ندارد و سطح زمین نسبتا مسطح و یکدست است. از کودکان، حیوانات و افراد چند متر فاصله دارد. یا هنگام عبور افراد بازی را متوقف کنید.

تعداد بازیکنان: بین 2 تا 8 نفر

روش بازی: پس از قرار گرفتن بازیکنان رو به روی یکدیگر، یکی از افراد بشقاب پرنده را به سمت نفر مقابل خود پرتاب می کند و نفر مقابل سعی می کند آن را بگیرد. سعی کنید هنگام پرتاب بشقاب پرنده، دست خود را کمی بچرخانید تا بشقاب پرنده به صورت چرخشی پرتاب شود. همچنین با تمرین بیشتر خواهید آموخت که بشقاب پرنده را موازی زمین (صاف) پرتاب کنید و نیز می توانید به مرور نشانه گیری خود را تقویت کنید.

کارکردها

• هماهنگی چشم و دست
• تقویت عضلات دست
• آشنایی ملموس با قوانین فیزیک: ایرودینامیک
• حل مسئله
• تحمل ناکامی
• دقت، توجه، تمرکز
• شادی، لذت، هیجان
• خودکارآمدی، اعتماد به نفس
• تخلیه انرژی
• کالری سوزی بالا

بازی کودکانه قدیمی 1- سایه بَردَک (بازی محلی بوشهر): بازی های محلی قدیمی بر اساس ویژگی بومی هر منطقه طراحی می شدند و سینه به سینه منتقل می شدند و نسل های مختلف گاهی تغییراتی برای بهبود قوانین بازی اعمال می کرده اند. با این حال چندی است که بازی های سنتی به علت تغییرات سریع فضای شهری و نزدیک شدن شکل شهرهای مختلف به یکدیگر و ظهور تکنولوژی کمرنگ شده اند. با این حال، بازی هایی که سالیان سال اصلاح شده اند تا مناسب رشد کودکان باشند و قابلیت های لازم برای زندگی در اقلیم خاص خود را برای کودکان فراهم کنند بسیار ارزشمند هستند و بر ما است که این بازی ها را (به عنوان بخشی از میراث ناملموس کشورمان) که نتیجه صدها یا هزاران سال تجربه است به نسل های بعدی منتقل کنیم. بنابراین برخی از این بازی ها را برای شما معرفی کرده ایم. همچنین سعی می کنیم نسخه روزآمد شده ی این بازی ها را ارائه دهیم. اولین بازی کودکانه قدیمی- سنتی که معرفی می کنیم، بازی محلی بردک از بوشهر است.

وسایل مورد نیاز: یک تکه سنگ کوچک و آفتاب (نور)

روش بازی

• از میان بازیکنان یک نفر به عنوان استاد انتخاب می شود و بقیه به صف می ایستند. باید فاصله افراد به گونه ای باشد که سایه های آنها از یکدیگر جدا باشد.
• سپس استاد 5 متر دورتر از صف بچه ها می ایستد و سنگی را به سمت سایه ها پرتاب می کند.
• سنگ بر روی سایه ی هر کس فرود بیاید، بقیه باید بلافاصله از دست او فرار کنند. در حین تعقیب دست او به هر کس بخورد گَر (یعنی گرفته شدن) شده است و باید در گر کردن بقیه ی افراد به او کمک کند و بازی تا گر شدن آخرین نفر ادامه می یابد.

روش بازی 2 (بدون آفتاب)

• از میان بازیکنان یک نفر به عنوان استاد انتخاب می شود و بقیه با فاصله مناسب از یکدیگر به صف می ایستند.
• چراغ اتاق را خاموش کنید، یک نفر چراغ قوه را بالای سر نفر اول صف بگیرد و شخص دیگری با استفاده از یک نخ کاموا سایه ی او را بر روی زمین مشخص کند. سپس برای نفر بعدی این کار را تکرار کنید. (اگر در شب و در فضای باز هستید، می توانید سایه های را با گچ روی زمین نقاشی کنید).
• سپس مانند روش بالا بازی کنید.

نکته اجرایی: اگر به چراغ قوه نیز دسترسی ندارید، می توانید شکلی از افراد را بر روی کاغذ بکشید و با فاصله از هر شخص روی زمین بگذارید و استاد، همین کاغذ ها را باید هدف بگیرد.

 کارکردها

• هماهنگی چشم و دست
• تخلیه انرژی
• شادی، لذت، هیجان
• ورزش هوازی
• مهارت های حرکتی درشت
• آشنایی ملموس با فیزیک نور
• دقت، توجه، تمرکز
• افزایش سرعت عمل کودکان
• هوش فضایی

منبع: کتاب بازی های سنتی روزآمد شده، نوشته فرشته قبادی، از انتشارات مدرسه، سال 1391

بازی علمی کودکان، اهرم الاکلنگ آدم برفی: در این بازی علمی کودکان مهارت های جسمی-حرکتی خود را با آزمون و خطاهای شناختی ترکیب می کنند تا اهرم الاکلنگ و قابلیت های آن را شناسایی کنند.

محدوده سنی: کودکان 3 سال به بالا

وسایل مورد نیاز: یک کودک پر انرژی، ماژیک، چسب پهن، لیوان پلاستیکی، توپ پینگ پونگ، تخته چوب یا خط کش یک متری یا میله یا هر وسیله دیگری که در اطراف خود میتوانید بیابید.، قوطی رنگ/ چای یا آجر یا کنده چوب یا هر وسیله دور انداختنی دیگر که برای وسط الاکلنگ، مناسب می پندارید

در انواع دیگر بازی به سبد یا لگن، خط کش، چسب کاغذی نیاز دارید.

روش بازی

• لیوان پلاستیکی را با چسب فراوان به تخته چوب بچسبانید.
• توپ های پینگ پونگ را به شکل آدم برفی نقاشی کنید.
• تخته چوب را روی قوطی رنگ یا چای بگذارید.
• یک توپ در لیوان پلاستیکی قرار دهید.
• حالا کودک شما با پریدن روی الاکلنگ، آدم برفی ها را پرتاب می کند.

انواع دیگر بازی:

در نوع 2 این بازی یکی از بچه ها می تواند لگن یا سبدی در دست بگیرد و کمی دورتر بایستد. هنگامی که توپ آدم برفی پرتاب شد سعی کند با سبد یا لگن خود آن را بگیرد.

در نوع 3 بازی، محوطه ای کمی دورتر از الاکلنگ را با چسباندن چسب کاغذی روی زمین مشخص کنید. کودک شما باید جوری حرکت خود را تنظیم نماید که آدم برفی ها در این قسمت فرود آیند.

در نوع 4، می توانید یک خط کش به کودک بدهید تا پس از هر پرتاب فاصله ای را ک توپ طی کرده اندازه بگیرد (برای مثال بگوید به اندازه 5 خط کش پرتاب شد) و سعی کند پرتاب هایش مسافت بیشتری را طی کنند.

اگر کودک راهکاری به ذهنش نرسید، شما می توانید به او نشان دهید که سرعت و قدرتی که شما به اهرم وارد می کنید در پرتاب موثر است. همچنین سبک تر یا سنگین تر بودن فردی که روی الا کلنگ می پرد در پرتاب آدم برفی تاثیرگذار است. در آخر می توانید به او نشان بدهید که با جابجا کگدن قوطی در زیر تخته چوب، نتایج متفاوتی به بار می آید.

کودک با بالا پایین کردن مواردی که به او نشان داده اید، بالاخره به هدف خودش خواهد دست خواهد یافت.

کارکردها

• هوش فضایی
• مهارت های حرکتی
• مفاهیم پایه فیزیک برای کودکان
• مفاهیم پایه هندسه
• مهارت حل مسئله
• مهارت خود تنظیمی
• هوش درون فردی
• پرورش خلاقیت
• خودکارآمدی
• تفکر انتقادی

منبع عکس: Buggy and buddy

دیگر بازی و اسباب بازی های علمی:

8 ایده ماشین بادکنکی

مجسمه آهنربایی

راه رفتن بر روی تخم مرغ ها!

اهرم-ساخت منجنیق ساده

اسباب بازی مناسب تمامی اعضای خانواده در محدوده سنی پنج سال به بالا، اسباب بازی ماهیگیری متحرک، شامل 4 چوب ماهیگیری (بازی یک تا 4 نفره) و تعداد زیادی ماهی گرسنه شناوردر آب است. پیش از این در معرفی ماهیگیری آهنربایی برخی کارکردهای اسباب بازی ماهیگیری را برشمرده ایم. تفاوت عمده اسباب بازی ماهیگیری آهنربایی با اسباب بازی ماهیگیری متحرک در وورجه وورجه کردن ماهی ها است. در ماهیگیری متحرک، صفحه دارای ماهی ها (دریاچه) می چرخد و ماهی ها مدام دهان خود را باز و بسته می کنند. بنابراین گرفتن این ماهی ها، به مراتب مهارت هماهنگی چشم و دست بالاتری می طلبدد، همچنین سرعت عمل در آن اهمیت می یابد. به علاوه شما باید با زیر نظر قرار دادن ماهی ها و مشاهده دقیق آن ها بتوانید سرعت حرکت آن ها را به درستی برآورد کنید و سرعت خود را با آن منطبق کنید. همچنین طی فرآیند حل مسئله قلق گرفتن ماهی ها را می یابید (چگونه قلاب ها در دهان ماهی ها قرار بگیرد تا هنگام بیرون کشیدن ماهی ها ناگهان ول نشوند)، و بر اساس یافته های خود برنامه ریزی می کنید و اجرا می کنید. هنگامی که بالاخره موفق می شوید ماهی بگیرید، تلاش تان نتیجه گرفته و این تفکر که تلاش ثمربخش است در شما شکل میگیرد.

محدوده سنی: کودک 5 سال به بالا

کارکردها

• مهارت حل مسئله
• هماهنگی چشم و دست
• مهارت های حرکتی ظریف
• خود تنظیمی
• افزایش سرعت عمل
• برنامه ریزی
• کارکردهای اجرایی مغز
• دقت، توجه، تمرکز
• درک روابط علت و معلولی
• احساس شایستگی
• مفاهیم پایه فیزیک

همه بچه ها ماشین بازی دوست دارند. از طرف دیگر خلق کردن یکی از لذت های بشری است. بنابراین بازی با ماشین اسباب بازی دست ساز ی که معرفی می کنیم، حتی لذت بخش تر خواهد بود. درباره ی ساخت و خلق کردن در بخش درباره بازی توضیحات بیشتری خواهیم داد. در اینجا ایده هایی برای ساخت ماشین بادکنکی ارائه کرده ایم. علت استفاده از کلمه ایده این است که اگر خیلی دقیق و مرحله به مرحله نحوه ساخت یکی از ماشین ها را به کودک ارائه دهید و او صرفا تبعیت کند، در حال خلق کردن نیست. هر چند لازم به ذکر است که هر خلاقیتی با الگو برداری آغاز می شود. بدین معنی که چند ماشین بادکنکی مختلف را می توانید دقیقا مرحله به مرحله با کودک اجرا کنید، با اینکار کودک با قوانین فیزیکی کلی حاکم بر ساخت ماشین بادکنکی آشنا می شود (برای مثال نباید سر بادکنک را گره بزند، همواره باید بادکنک را بتوان باد کرد و راه خروجی برای تخلیه باد آن وجود داشته باشد). همچنین پیروی کردن از دستورالعمل را یاد می گیرد. سپس می تواند دست به خلق بزند و از این ماشین هایی که قرار داده ایم ایده بگیرد و یا همان ماشینی را که ساخته است، تغییر دهد و با آزمون و خطا به نتایج جدیدی دست یابد. حتما هنگام ساخت هر پیشنهادی کودک داد، حتر اگر از جوابش مطمئن هستید، به او بگویید، امتحان کن، برای مثال اگر گفت، زیر ماشین مربعی ام فقط دو چرخ کوچیک بزارم یکی جلو یکی عقب، به او نگویید، نه تعادلش بهم میخورد و حرکت نخواهد کرد. بگذارید امتحان کند، به مسئله بر بخورد و مدام با کم و زیاد کردن چرخ ها و جا به جایی محل چرخ ها به جواب برسد.

در حین بازی می توانید سوالاتی از او بپرسید، که او را بیشتر به فکر وا دارد، برای مثال:

• به نظرت این ماشین بادکنکی (لگویی) سریع تر به خط پایان می رسد یا این ماشین بادکنکی (لیوان یکبار مصرف)، فکر میکنی دلیلش چیست؟
• اگر روی سطح شیب دار بگذاریم، کدام سریع تر پایین می رود؟ فکر میکنی چرا؟
• اگر روی فرش بگذاریم، سریعتر می رود یا روی روی پارکت؟
• یک بادکنک را کمتر فوت کن، محلی که توقف کرد را علامت بزن و سری بعد بادکنک را بیشتر فوت کن و علامت بزن، کدام بیشتر رفته؟ فکر میکنی چرا؟

اگر کودک در ساخت دچار مشکل است و یا شکست می خورد، او را تشویق کنید به کارش ادامه دهد (تحمل حس ناکامی) و تنها یک کمک خیلی کوچک به او کنید تا کم کم احساس شایستگی اش در این زمینه افزایش یابد و حس کند که خودش نیز می تواند بسازد (تفکر خودکارآمدی)، اگر در کارش واقعا با مشکل مواجه شد، راهکارهای متفاوت به او ارائه دهید تا خودش بتوانید انتخاب کند. به علاوه حس شادی حاصل از این تجربه موفقیت آمیز خلق، اعتماد به نفس و عزت نفس کودک را تقویت می کند.

کارکردها

• آشنایی با مفاهیم پایه فیزیک (نیروی حرکتی باد، اصطحکاک و...)
• پرورش خلاقیت
• مهارت حل مسئله
• تفکر خودکارآمدی
• تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس کودک
• تحمل ناکامی و تاب آوری
• هوش درون فردی
• مهارت های حرکتی ظریف
• هماهنگی چشم و دست

برای ایده های ماشین دست ساز بیشتر می توانید به مطلب "ماشین اسباب بازی دست ساز-4 کاردستی با رول دستمال کاغذی" مراجعه کنید.

توضیحی کوتاه درباره روش ساخت جت بادکنکی زیر:

یک نخ بلند را یک از یک نی رد کنید.

نخ را از قسمتی از خانه به قسمتی دیگر وصل کنید.

بادکنک را با چسب نواری به نخ وصل کنید.

بادکنک را فوت کنید.

با دست خود نگه دارید. سپس رها کنید.

اگر از چند نخ و بادکنک استفاده کنید، می توانید مسابقه نیز برگزار کنید.

دیگر بازی و اسباب بازی های علمی:

مجسمه آهنربایی

اهرم الاکلنگ آدم برفی

راه رفتن بر روی تخم مرغ ها!

اهرم-ساخت منجنیق ساده

اسباب بازی توپ قل، یک اسباب بازی مناسب برای کودکان و والدین او است. این اسباب بازی خصوصا برای باباها جذابیت دارد. شاید در نظر اول با دیدن این محصول و کارکرد آن تعجب کنید که چگونه ممکن است یک گوی فلزی خلاف جهت نیروی جاذبه زمین به سمت بالا حرکت کند! در واقع هنگامی که شما گوی را در قسمت پایین میله قرار می دهید و فاصله میله ها با یکدیگر را کنترل می کنید شاهد مفهوم فیزیکی گرانش خواهید بود. شاید به نظرتان بازی ساده ای باشد ولی این بازی در واقع مهارت های متفاوتی را به چالش می کشد. اگر به تصوی دقت کنید دایره هایی بر روی پایه چوبی زیر میله ها قرار دارد. هر کدام این دایره ها دارای امتیاز مشخصی است. هدف بازی این است که شما گوی را به آخرین دایره برسانید به این صورت که باید میله ها را به آرامی از یکدیگر دور کنید تا توپ شروع به حرکت کند، پس از حرکت توپ و طی مسیری باید میله ها را قدری به هم نزدیک کنید و به باز و بسته کردن میله ها ادامه دهید تا توپ را به دورترین مسیر برسانید.

اسباب بازی توپ قل نوعی بازی فکری-حرکتی است

 جنبه فکری آن، فرآیند حل مسئله ای است که هر شخص طی می کند تا راه حل مناسب برای موفقیت در این بازی را بیابد. مدام باید آزمون کنید، با استفاده از خلاقیت خود راهکاری بیابید، آزمون کنید، اگر خطا بود، باز بررسی کنید که چه چیزی باعث شد موفق نشوید، راهکاری دیگر بیابید و اجرا کنید تا موفق شوید و احساس لذت موفقیت پس از این همه تلاش را تجربه کرده و احساس غرور و خودکارآمدی کنید.

به علاوه شکست های پیاپی اولیه در بازی با اسباب بازی توپ قل و تجربه ناکامی های مکرر چنان شما را مصمم به موفقیت می کند و کنجکاوی شما را برای پی بردن به سازوکار بازی تحریک می کند که مدت زمان طولانی ای متوجه این بازی خواهید بود.

جنبه حرکتی آن نیاز به عضلات قوی دست دارد. اما نکته جالب این است که عضلات قوی ذکر شده به معنی استفاده از حداکثر زور نیست. زور زیاد اگر با توانایی کنترل این قدرت نباشد، منجر به موفقیت در این بازی نمی شود. باید دست خود را به میزان خیلی کم حرکت دهید و بر حرکات ظریف دست خود کنترل کافی داشته باشید و اگر کنترل کافی ندارید با تمرین بسیار این مهارت کنترل و تنظیم را یاد بگیرید.

محدوده سنی این اسباب بازی: کودکان 6 سال به بالا و بزرگسالان

کارکردها

• مهارت های حرکتی ظریف
• حل مسئله
• دقت، توجه، تمرکز
• تفکر خودکارآمدی
• پرورش خلاقیت
• تحمل ناکامی و تاب آوری
• خود تنظیمی و خودکنترلی
• آشنایی با مفهوم فیزیکی گرانش
• تجربه لذت بازی به صورت خانوادگی با اسباب بازی ای مناسب تمام اعضای خانواده
• هوش درون فردی (شناخت خود)
• به بازی
• هماهنگی چشم و دست

تولید کننده: چوبین (روپک)