تقویت توجه و تمرکز در کودکان 1: توجه انتخابی توجه[1] یکی از مهمترین جنبه های شناختی است که تحت عنوان تمرکز و هشیاری شناخته میشود و بسیاری از مهارت های دیگر را نیز تحت تاثیر قرار می دهند. پیش از این در مطلب “مهارت های شناختی و گروه ویژه-توضیح تگ های سایت 2”، مهارت های شناختی و توجه را تعریف کردیم. حالا می خواهیم درباره انواع توجه، اهمیت مهارت یافتن در این کارکرد اجرایی[2] و همچنین نحوه تقویت آن توضیح دهیم.

انواع توجه به توجه انتخابی (ظرفیت تمرکز بر نکات مهم و بازداری نکات غیر ضروری)، افتراقی (توجه بیش از یک عامل در زمان معین)، انتقالی (توانایی تغییر تمرکز از تکلیفی به تکلیف دیگر) و پایدار (نگهداشت توجه در طول زمان)، که توسط مناطقی خاص از مغز کنترل میشوند، تقسیم میشود (دیویس، مارا، نجف زاده و لیوآمبروسو[3]، 2010).  

توجه انتخابی: در هر لحظه مغز ما با محرک های محیطی بسیار زیادی رو به رو است، محرک هایی همچون، نور آفتاب، نور چراغ ها، رنگ ها، اشکال، صدای باد، صدای افرادی که صحبت می کنند، صدای تلوزیون، صدای آژیر آمبولانس در دوردست ها، احساس گرما بر روی پوستمان، حس لباس هایی که پوشیده ایم، حس سطحی که بر آن نشسته ایم، بوی سطل زباله، بوی دود، بوی غذا، طعم غذایی که در حال خوردن آن هستیم و...، ممکن است در حین خواندن این مثال ها به این اندیشید که شما هیچوقت به حس لباسی که به تن دارید فکر نکرده اید و یا متوجه صدای باد نشده اید. علت این است که شما انتخاب نکرده اید که به این موارد توجه کنید. مغز در هر لحظه به واسطه اهدافی که ما در سر داریم، دست به انتخاب می زند که به کدام محرک ها توجه کند و آن ها را پردازش و احتمالا ذخیره کند و به کدام محرک ها بی توجهی کند. برای مثال اگر شما در کلاس درس هستید، از بین محرک های محیطی ای که گوش شما دریافت می کند، همچون صدای معلم، صدای صندلی یکی از شاگردان، صدای خودکاری که یکی از شاگردان به حالت عصبی به میز می زند، صدای ویبره موبایل معلم که روی میزش است، صدای کولر، صدای کارگران در حال کار بیرون کلاس، صدای خنده های داخل راهرو کلاس بغل، صدای قاروقور شکمتان، به کدام صدا توجه کنید و سایر صداها را حذف کنید. اگر نتوانید صداهای اضافه را حذف کنید، نمی توانید بر حرف معلم تمرکز کنید و اطلاعات را به خوبی دریافت و پردازش کنید. (کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم و کودکان دارای اختلال بیش فعالی و نقصان توجه و برخی اختلالات دیگر در توجه انتخابی بسیار مشکل دارند) هر قدر محرک های بیشتری را بتوانید حذف کنید، تمرکز شما بیشتر خواهد بود. (این مثال تنها محرک های صوتی را مطرح کرده است در همان لحظه محرک های بصری و لمسی و... متفاوتی نیز دریافت می کنید).  

همانطور که می بینید توجه انتخابی نقش مهمی در یادگیری دارد. بنابراین به والدین توصیه می شود به تقویت توجه کودکان قبل از ورود به دبستان اهمیت دهند. بازی ها و اسباب بازی های بسیار زیادی وجود دارند که به کودکان در یادگیری مهارت توجه کمک می کنند و در سایت ما با تگ دقت، توجه، تمرکز مشخص شده اند.

در مطالب بعدی به انواع دیگر توجه خواهیم پرداخت.

Davis, J. C., Marra, C. A., Najafzadeh, M., & Liu-Ambrose, T. (2010). The independent contribution of executive functions to health related quality of life in older women. BMC geriatrics, 10(1), 16.

...ادامه دارد...

همه بچه ها ماشین بازی دوست دارند. از طرف دیگر خلق کردن یکی از لذت های بشری است. بنابراین بازی با ماشین اسباب بازی دست ساز ی که معرفی می کنیم، حتی لذت بخش تر خواهد بود. درباره ی ساخت و خلق کردن در بخش درباره بازی توضیحات بیشتری خواهیم داد. در اینجا ایده هایی برای ساخت ماشین بادکنکی ارائه کرده ایم. علت استفاده از کلمه ایده این است که اگر خیلی دقیق و مرحله به مرحله نحوه ساخت یکی از ماشین ها را به کودک ارائه دهید و او صرفا تبعیت کند، در حال خلق کردن نیست. هر چند لازم به ذکر است که هر خلاقیتی با الگو برداری آغاز می شود. بدین معنی که چند ماشین بادکنکی مختلف را می توانید دقیقا مرحله به مرحله با کودک اجرا کنید، با اینکار کودک با قوانین فیزیکی کلی حاکم بر ساخت ماشین بادکنکی آشنا می شود (برای مثال نباید سر بادکنک را گره بزند، همواره باید بادکنک را بتوان باد کرد و راه خروجی برای تخلیه باد آن وجود داشته باشد). همچنین پیروی کردن از دستورالعمل را یاد می گیرد. سپس می تواند دست به خلق بزند و از این ماشین هایی که قرار داده ایم ایده بگیرد و یا همان ماشینی را که ساخته است، تغییر دهد و با آزمون و خطا به نتایج جدیدی دست یابد. حتما هنگام ساخت هر پیشنهادی کودک داد، حتر اگر از جوابش مطمئن هستید، به او بگویید، امتحان کن، برای مثال اگر گفت، زیر ماشین مربعی ام فقط دو چرخ کوچیک بزارم یکی جلو یکی عقب، به او نگویید، نه تعادلش بهم میخورد و حرکت نخواهد کرد. بگذارید امتحان کند، به مسئله بر بخورد و مدام با کم و زیاد کردن چرخ ها و جا به جایی محل چرخ ها به جواب برسد.

در حین بازی می توانید سوالاتی از او بپرسید، که او را بیشتر به فکر وا دارد، برای مثال:

• به نظرت این ماشین بادکنکی (لگویی) سریع تر به خط پایان می رسد یا این ماشین بادکنکی (لیوان یکبار مصرف)، فکر میکنی دلیلش چیست؟
• اگر روی سطح شیب دار بگذاریم، کدام سریع تر پایین می رود؟ فکر میکنی چرا؟
• اگر روی فرش بگذاریم، سریعتر می رود یا روی روی پارکت؟
• یک بادکنک را کمتر فوت کن، محلی که توقف کرد را علامت بزن و سری بعد بادکنک را بیشتر فوت کن و علامت بزن، کدام بیشتر رفته؟ فکر میکنی چرا؟

اگر کودک در ساخت دچار مشکل است و یا شکست می خورد، او را تشویق کنید به کارش ادامه دهد (تحمل حس ناکامی) و تنها یک کمک خیلی کوچک به او کنید تا کم کم احساس شایستگی اش در این زمینه افزایش یابد و حس کند که خودش نیز می تواند بسازد (تفکر خودکارآمدی)، اگر در کارش واقعا با مشکل مواجه شد، راهکارهای متفاوت به او ارائه دهید تا خودش بتوانید انتخاب کند. به علاوه حس شادی حاصل از این تجربه موفقیت آمیز خلق، اعتماد به نفس و عزت نفس کودک را تقویت می کند.

کارکردها

• آشنایی با مفاهیم پایه فیزیک (نیروی حرکتی باد، اصطحکاک و...)
• پرورش خلاقیت
• مهارت حل مسئله
• تفکر خودکارآمدی
• تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس کودک
• تحمل ناکامی و تاب آوری
• هوش درون فردی
• مهارت های حرکتی ظریف
• هماهنگی چشم و دست

برای ایده های ماشین دست ساز بیشتر می توانید به مطلب "ماشین اسباب بازی دست ساز-4 کاردستی با رول دستمال کاغذی" مراجعه کنید.

توضیحی کوتاه درباره روش ساخت جت بادکنکی زیر:

یک نخ بلند را یک از یک نی رد کنید.

نخ را از قسمتی از خانه به قسمتی دیگر وصل کنید.

بادکنک را با چسب نواری به نخ وصل کنید.

بادکنک را فوت کنید.

با دست خود نگه دارید. سپس رها کنید.

اگر از چند نخ و بادکنک استفاده کنید، می توانید مسابقه نیز برگزار کنید.

اسباب بازی نخ کردنی آموزش بستن بند کفش به کودکان به نام بندآموز، محصولی از میدامان با بدنه ی چوبی، می تواند وسیله ی مناسبی برای تمرین بستن کفش قبل از اجرای آن روی کفش خود باشد. مهارت های ظریف انگشتان دست تقویت شده و هماهنگی چشم و دست کودک افزایش می یابد. همچنین این امر موجب افزایش مهارت های خودیاری کودک و در نتیجه استقلال وی می شود. علاوه بر این، بندآموز به همراه یک سی دی آموزشی به فروش می رسد که  انواع مختلفی از رد کردن نخ از این سوراخ ها را آموزش می دهد، در نتیجه مهارت های شناختی کودک همچون حل مسئله و هوش دیداری فضایی نیز تقویت می شود.

گروه سنی: +5 سال

تولید کننده: میدامان

شامل معکب هایی به شکل تاس است که به جای عدد در هر وجه آن تصویری حک شده است. هر بسته دارای تم متفاوت است. که می تواند به تنهایی و یا به صورت ترکیبی با تم های دیگر استفاده شود. دستورالعمل بازی بسیار ساده است. تاس ها را میریزید. با تصاویری که کودک و یا شمای بزرگسال میبینید، شروع به ساخت قصه و بیان آن می کنید. کمپانی تولید کننده این اسباب بازی ادعا دارد که هیچ قانونی خاصی برای این اسباب بازی در نظر نگرفته است تا افراد جزییات روش بازی و قوانین قصه گویی آن را خود طراحی کنند.

این بازی در زبان آموزی کودکان و تقویت مهارت های نوشتن خلاق (انشا نویسی) و سخنوری کودک و بزرگسال کمک زیادی می کند. همچنین در افزایش گنجینه لغات کودکان بزرگتر تاثیر به سزایی دارد. ناگفته نماند که پرورش خلاقیت، تجسم خلاق و خلق کلامی کودک و بزرگسال نیز موهبت دیگر این اسباب بازی مناسب هستند. از طرف دیگر این قصه گویی آزاد کمک به بیان مسائلی که فکر فرد را درگیر کرده (در قالب نمادین)، می نماید؛ که این امر موجب بروز هیجانی و حتی حل این مسائل می شود. محدودیت سنی خاصی برای این بازی در نظر گرفته نشده است، بنابراین تمامی اعضای خانواده می توانند در کنار هم از این بازی لذت ببرند و ارتباط های بین نسلی خود را قوی تر سازند.

همچنین اگر به این اسباب بازی دسترسی نداشتید می توانید با استفاده از معکب های مقوایی و چسباندن تصویر در هر وجه آن (با نقاشی کردن، استفاده از برچسب، بریدن از نشریه ها یا کاغذ کادوها و پرینت تصاویر از اینترنت) معکب (تاس) های قصه گویی خود را بسازید.

تولید کننده: Rory

بازی حرکتی کودکان در زندگی آپارتمان نشینی امروز محدود شده است و تبدیل به مسئله ای شده است که سلامت جسمی و روانی کودکان را تحت تاثیر قراره داده است. کودکان در سنین رشد خود نیاز به بازی و فعالیت فیزیکی دارند، این فعالیت فیزیکی موجب رشد مناسب ستون فقرات، تراکم بالای استخوان ها، تشکیل بافت های عضلانی بیشتر نسبت به بافت چربی، علاقه به ورزش و فعالیت جسمانی، شناخت بدن خود، کشف محیط، تقویت هوش فضایی، هماهنگی حرکات، سیستم تعادل و... می شود. از طرفی قوانین زندگی آپارتمان نشینی از انعطاف کمی برخودارند. بنابراین بازی های حرکتی ای که عضلات کودک را به صورت قدرتی و استقامتی درگیر می کنند، اما در عین حال سرو صدا ایجاد نمی کنند از اهمیت بالایی برخوردارند که برخی از این بازی در آپارتمان ها را معرفی خواهیم کرد.

قبلا در قسمت معرفی بازی با بازی هزارتو لیزر آشنا شده اید. اکنون نوعی دیگر از این بازی که قدرت عضلانی بیشتری می طلبد و در عین حال بی سرو صداتر از هزارتو لیزر است را به شما معرفی می کنیم.

محدوده سنی: کودک بالای 3 سال

وسایل مورد نیاز: 4 صندلی، کاموا، تعدای توپ یا اسباب بازی کوچک

روش بازی

• همانطور ک در تصویر میبینید، دو صندلی را کنار یکدیگر بگذارید و دو صندلی دیگر را در فاصله ی دو متری قرار دهید.
• تعدادی کاموا را به صورت زیگزاگ و رندم به پایه های صندلی ها ببندید تا یک ماز درست کنید.
• تعدادی توپ روی زمین بریزید.
• حالا باید به حالت سینه خیز هستید از زیر این ماز کاموا عبور کنید و توپ ها را جمع کرده و به طرف دیگر ببریید.
• در تمام مدت باید حواستان باشد که به کامواها نخورید.
• اگر اشیای کوچک همچون ماشین های ریز یا قطعات چفتو را روی زمین ریخته اید، می توانید سطلی

نکته: کامواها را سفت ببندید تا هنگام برخورد با آن ها به لرزه دربیایند و کودک کاملا متوجه شود که برخورد کرده است.

نکته: از صندلی های سنگین استفاده کنید تا حرکت کودک موجب چپه شدن آن ها نشود.

کارکردها

• دقت توجه تمرکز
• تقویت عضلات
• تقویت حس لامسه
• هوش فضایی
• شناخت تن
• هماهنگی دو نیم کره مغز

معرفی بازی غذای چینی مناسب تقویت مهارت های حرکتی ظریف

"سال نوی چینی را تبریک می گوییم"

وسایل مورد نیاز

• پنبه یا هر وسیله ی دیگری ک مناسب میبینید
• دو ظرف
• چوب چینی (اگر چوب چینی نداشتید از نی استفاده کنید) برای کودکان کوچکتر می توانید از قاشق استفاده کنید

روش بازی

• ابتدا کمی گرفتن صحیح چوب چینی را تمرین کنید 
• فایل گیف نحوه استفاده از چوب چینی
• سپس با چوب چینی پنبه ها را از ظرفی به ظرف دیگر منتقل کنید
• این بازی مناسب گروه های سنی مختلف است، به علاوه ی گروه ویژه ای که مهارت های حرکتی ظریف ضعیفی دارند (سالمندان، افراد دارای اختلال یادگیری نوشتن، کم توان ذهنی و...)

روشی هایی برای هیجان انگیزتر کردن بازی برای "جوانان و نوجوانان"

• از اشیای کوچکتر و لغزنده استفاده کنید، که به مهارت بیشتری نیاز دارند
• چشم های خود را با چشم بند ببندید
• به صورت دو نفره بازی کنید، چه کسی سریع تر پنبه های خود را منتقل می کند؟ 
• تایم تعیین کنید

کارکردها

• مهارت های حرکتی ظریف
• هماهنگی چشم و دست
• دقت، توجه، تمرکز
• گروه ویژه

کارگاه مادرو کودک بازی های حرکتی با تِم زمستان

در این کارگاه بازی هایی معرفی و اجرا خواهند شد که علاوه بر تخلیه انرژی کودکان و شادی و لذت کودکان در درجه ی اول، به تقویت مهارت های حرکتی کودکان بپردازند. فعالیت هایی که در رشد مناسب استخوان ها و تقویت عضلات کودکان موثر هستند.

مخاطبین:

• کودک 4 تا 6 ساله به همراه مادر
• مربیان کودک

کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام با شماره تلفن: 66955107-021

زمان: سه شنبه، 5 بهمن 1395

ساعت: 16-14

نشانی: تهران، خ ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، خ اسدی منش، کوچه دهستانی، نبش بن بست دوم، پلاک 2، خانه کتابدار کودک و نوجوان

کارکردها

• شادی، لذت، هیجان
• تخلیه انرژی کودکان
• مهارت های حرکتی درشت
• هماهنگی دو نیم کره مغز
• هماهنگی چشم و دست
• مهارت های حرکتی ظریف
• هوش فضایی
• مهارت های شناختی
• زبان آموزی
• مناسب گروه ویژه

خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن برگزار می کند: "برنامه اولین کتابخانه من، جشن ده سالگی کتابخوانی کوچولوها در جمع کودکان زیر ۷ سال"

از سال ۸۵ تا امروز گروه سنی یکسال تا هفت سال با من همسفر دنیای کتابها ، داستانها و قصه ها بوده اند. مراسم یادمان‌ این ده سال را درمحل شروع این حرکت ماندگار ، (خانه کتابدار) برگزار خواهيم كرد.
منتظر تمام همسفران ودوستان از سال 84 تا 95 در محل خانه کتابدار هستیم.

دوستدارشما، مینا حبیب نژاد

زمان: چهارشنبه، 29 دی 1395

ساعت 15 تا 16:30

آدرس: خ ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، خ شهید اسدی منش، کوچه دهستانی، نبش بن بست دوم، پلاک 2

شماره تماس: 66962904

روز جهانی بازی در کتابخانه ها در خانه کتابدار کودک و نوجوان با همکاری به تویز، اوریمان و بابازی برگزار می شود.

بازی ها ویژه ی خانواده ها طراحی شده است و رایگان می باشد.

زمان: دوشنبه 1 آذر 1395

ساعت: 17-19

نشانی: تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، خیابان اسدی منش، کوچه دهستانی، نبش بن بست دوم، پلاک 2، خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن

شماره تلفن: 66962904

www.hlpr.ir

اسباب بازی مناسب هوش هیجانی- مهارت شناختی مکعب آموزشی

محدوده سنی: کودک یک و نیم تا پنج ساله- گروه ویژه

کارت زرد: احساس
کارت سبز: صدای حیوانات
کارت قرمز: رفتار
کارت آبی: رنگ ها
کارت نارنجی: شمارش
کارت بنفش: اعضای بدن

این اسباب بازی شامل یک معکب ابری بزرگ با رویه ی پارچه ای رنگی و تعدادی کارت با کادرهای رنگی (به رنگ های وجه های مختلف تاس) است.

روش بازی:

کودک تاس را پرتاب می کند. هر رنگی که آورد (برای مثال زرد)، یکی از کارت های آن رنگ (در این مثال زرد) را برداشته و به مادر/پدر یا مربی می دهد. مادر/پدر یا مربی نوشته ی روی کارت را با صدای بلند می خواند (برای مثال کارت نشان بده عصبانی هستی) و کودک فعالیت را انجام می دهد. در دفعات اول بازی کودک جواب بسیاری از کارت ها را بلد نیست بنابراین مادر/پدر یا مربی فعالیت را انجام می دهد (در این مثال اخم می کند) و از کودک تنها انتظار تقلید دارد. بعد از تمرینات پی در پی کودک پاسخ ها را یاد می گیرد.

لینک مشاهده فیلم روش بازی در سایت آپارات

آشنایی با احساسات (هیجانات[1]) مختلف (هوش هیجانی): (کارت های زرد)

توانایی درک و تفسیر صحیح حالات هیجانی مختلف: اگر دوست وی از دستش عصبانی است یا از چیزی ترسیده، از این طریق کودک توانایی درک احساس او را می یابد

توانایی ابراز هیجانات مختلف: کودک با احساسات خودش آشنا می شود و در صورت لزوم خشم، غم و غیره را می تواند با صورت خودش نشان دهد

کمک به ابراز حس همدلی: اگر کودک شما اسباب بازی دوستش را به زور از او گرفته و دوست او در حال گریه است یا اخم کرده است. برای کودک شما درک حالت دوستش ممکن نیست ولی با اشاره به نشانه های ظاهری ملموس می توانید این فهم را برای کودک خود با گفتن: "دوستتو ببین اخم کرده، عصبانیه" آسانتر کنید.

شناخت اعضای بدن (هوش درون فردی): کودک زودتر متوجه می شود که بیمار است و بهتر می تواند توضیح دهد درد در کدام قسمت بدن او است. در نتیجه در صورت بیمار شدن، همکاری کودک فرآیند تشخیص و درمان را دقیق تر، آسان تر و سریعتر می نماید. (کارت های بنفش)

درک دستورالعمل (مهارت شناختی): درک دستورالعمل نقش مهمی در یادگیری و تربیت کودک دارد. در بسیاری از موارد دلیل گوش نکردن کودک به حرفهای ما این است که حرف ما را متوجه نشده است که بخواهد اجرا کند. (کارت های قرمز)

کارکردها:

• برقراری تناظر یک به یک و آموزش شمارش به کودکان (کارت های نارنجی)
• آموزش رنگ ها به کودک (کارت های آبی)
• شناخت حیوانات با بازی (کارت های سبز)
• تیزبینی
• هوش هیجانی
• زبان آموزی

گروه ویژه: کودکان مبتلا به اتیسم

تولید کننده: بازی تا