تمامی نوزادان پس از تولد به مرور، مهارت های حرکتی مهمی همچون، نشستن و راه رفتن و... کسب می کنند. همه ی مادران به روند این رشد حرکتی آگاه هستند ولی آیا می دانید که مهارت های حرکتی در مهارت های شناختی و تقویت هوش بچه ها تاثیرگذارند؟؟؟

زمانی که نوزاد تازه متولد شده است؛ مهارت های حرکتی محدودی دارد. می تواند سرش، بازوها و ران هایش را کمی تکان دهد. ولی کنرل زیادی بر حرکت های خود ندارد.

پس از مدتی به مرور مهارت های زیر را می آموزد: بلند کردن سر از روی زمین، چرخیدن، نشستن، چنگ زدن، سینه خیز رفتن، ایستادن، چهار دست و پا رفتن، راه رفتن، دویدن، پریدن، پریدن جفت پا و...

هنگامی که نوزاد می تواند بنشیند، دنیا را با دید دیگری می بیند. اگر پیش از این اغلب در حالت خوابیده بود و سقف اتاق را می دید، حالا که نشسته است، از زاویه دیگری اشیا و اطرافش را می بیند. همچنین بازی کردن در حالت نشسته راحت تر است.

چنگ زدن یکی از مهم ترین مهارت های حرکتی است چرا که دست دراز کردن ارادی به نوزادان این امکان را می دهد که با تاثیر گذاشتن بر اشیا، به ویژگی های آنها پی ببرند (برک،1385: 196). نوزادان باید قادر باشند که یک جغجغه را در دست بگیرند تا بفهمند با تکان دادن آن صدا می توانند تولید کنند. بنابراین هر قدر مهارت نوزاد در استفاده از انگشتان دست خود بیشتر باشد، دنیا را بیشتر می شناسد.

و زمانی که نوباوگان حرکت کردن بدون کمک را یاد می گیرند، فرصتهای آنها برای کاوش محیط، چند برابر می شود (برک،1385: 196).

مهارت های حرکتی به دو دسته کلی تقسیم می شوند: مهارت های حرکتی درشت و مهارت های حرکتی ظریف.

تعریف مهارت های حرکتی درشت: مهارت هایی که به گردش در محیط اطراف کمک می کند (برک،1385: 197) و ماهیچه های بزرگ را درگیر می کنند. مانند: سینه خیز رفتن، راه رفتن، دویدن، پریدن و...

تعریف مهارت های حرکتی ظریف: مهارت هایی که ماهیچه های کوچک مانند دست و انگشتان را درگیر می کنند. مانند: دست دراز کردن، چنگ زدن، گرفتن اشیا کوچک، پیچاندن در بطری و...

هم مهارت های حرکتی درشت و هم مهارت های حرکتی ظریف در رشد کودک نقش به سزایی دارند و باید تقویت شوند.

مهارت های حرکتی درشت

امروزه با توجه به اینکه فعالیت بچه ها کاهش یافته است و زمان زیادی را صرف تماشای تلوزیون و بازی های نشستنی می کنند، مهارت های حرکتی درشت بچه ها ضعیف شده است. فعالیت به خصوص برای سنین پیش از دبستان ضروری است. چرا که عدم فعالیت حرکتی موجب ایجاد اخلال در رشد مناسب ماهیچه ها و استخوان ها می شود. متاسفانه امروزه به دلیل سبک زندگی آپارتمان نشینی دیگر خبری از گرگم به هوا در حیاط خانه و فوتبال و لی لی در کوچه با بچه های همسایه نیست. به همین دلیل بسیاری از بچه ها قادر نیستند لی لی کنند (تعادل خود را بر روی یک پا حفظ کنند)، روی پنجه پا راه بروند، از بارفیکس آویزان شوند و تاب بخورند و...

بازی هایی که در بیرون از خانه انجام می شوند، معمولا بهترین نوع بازی ها برای تقویت مهارت های حرکتی درشت و جلوگیری از اضافه وزن می باشند. اسباب بازی هایی نیز وجود دارند که مهارت های حرکتی درشت را تقویت می کنند، برای مثال: جامپینگ حیوانات، جامپینگ توپی، انواع توپ ها، ترمپولین ها، اسباب بازی های هل دادنی و کشیدنی و... .

مهارت های حرکتی ظریف

اغلب کودکان ابتدا مهارت های درشت را می آموزند و به مرور مهارت های ظرف خود را تقویت می کنند. اگر مهارت های ظریف از طریق فعالیت های مختلف تقویت نشوند مشکلات بزرگی می توانند ایجاد کنند. برای مثال کودک نمی تواند مداد را دستش بگیرد. خیلی بزرگتر از همسالان خود می نویسد. نمی تواند اشیای کوچک (پاک کن ریز، تراش کوچک، نخ) را در دست بگیرد و با آن ها کار کند. دگمه های لباسش را نمی تواند ببندد و یا به سختی موفق به انجام اینکار می شود (نسبت به همسالان) و... . بنابراین بسیار مهم است که مهارت های ظریف کودکان پیش از ورود به دبستان تقویت شود. بازی ها و اسباب بازی های متفاوتی برای تقویت مهارت های حرکتی ظریف و عضلات ظریف انگشتان دست وجود دارند، برای مثال: انواع نخ کردنی ها، انواع چفتوها  و چفت شونده ها، سازه ها، پازل ها، اسباب بازی های کوبشی، جا گذاردنی ها، اسباب بازی های با قطعات ریز (برای 3 سال به بالا که خطر قورت دادن اشیا نباشد)، اسباب بازی های پیچی و... .

مهارت های حرکتی درشت از این جهت که به کودکان اجازه حرکت به اطراف و بررسی هر چیزی را که دوست دارند، فراهم می کند، در رشد شناختی آنان تاثیر دارد. همچنین مهارت های حرکتی ظریف به دلیل اینکه تمامی فعالیت های روزانه به آن بستگی دارد اهمیت فراوانی دارد.

 کودک برای درک قوانین حاکم بر جهان برای مثال قوانین فیزیک نیاز به مهارت های حرکتی دارد. چگونه؟ بدین صورت که کودک یک توپ کوچک بر میدارد. درون یک قابلمه می اندازد، به صدای آن گوش فرا می دهد. آنرا دوباره بر میدارد و روی سرامیک می اندازد، روی فرش می اندازد، می رود و از بالای پله ها پایین می اندازد و به آن نگاه می کند. در اینجا کودک از طریق بازی می آموزد یک توپ بر روی سطوح مختلف صداهای مختلفی می دهد. توپ همیشه زمین می افتد و با اساس قانون جاذبه آشنا می شود، و اینکه توپ وقتی بر روی پله ها یکی یکی زمین می خورد و یا وقتی به زمین می خورد بر می گردد، کودک در حال یادگیری اساس قانون عمل و عکس العمل، و اصطحکاک است. حتی اگر اسم این قوانین و یا فرمول آن ها را نداند ولی با آنها آشنایی اولیه ای پیدا می کند و به صورت عملی و با آزمون و خطا آن ها را می آموزد.

رشد حرکتی درشت و ظریف و بازی های حرکتی 2، با جدول رشد حرکتی

 ضرورت و اهمیت تقویت مهارت های حرکتی ظریف در سنین پیش از دبستان، با معرفی اسباب بازی های مناسب تقویت مهارت های حرکتی ظریف

+20 بازی برای تقویت مهارت های حرکتی ظریف دست کودکان

اسباب بازی های مناسب تقویت مهارت های حرکتی درشت:

تیله ران

جامپینگ

جامپینگ حیوانات

واکر

اسباب بازی های مناسب تقویت مهارت های حرکتی ظریف:

معماهای فلزی

 اسباب بازی آهنربایی

 میخ و کش

مداد شمعی تخم مرغی

جاگذاردنی ها